مزایای استفاده از تشتک اطراف ساقه درخت

حوضچه یا تشتک اطراف ساقه درخت یک روش ساده اما فوق‌العاده مؤثر در مدیریت آبیاری و تغذیه درختان است. این تشتک‌ها، علاوه بر افزایش راندمان مصرف آب و کود، به حفظ سلامت طوقه و ریشه‌ها، کنترل علف‌های هرز و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کنند. با رعایت اصول طراحی، نگهداری صحیح و توجه به شرایط درخت و خاک، تشتک اطراف ساقه درخت می‌تواند به یک عامل کلیدی در باغداری موفق تبدیل شود.

تشتک اطراف ساقه درخت چیست؟

تشتک اطراف ساقه درخت به گودال دایره‌ای یا بیضوی شکلی گفته می‌شود که در فاصله مشخصی از تنه درخت و در اطراف آن حفر می‌شود. هدف از این کار، متمرکز کردن آب، کود و سایر محلول‌های تغذیه‌ای در منطقه ریشه‌های فعال گیاه است. این تشتک باعث می‌شود که آب و مواد مغذی بدون هدررفت به داخل خاک نفوذ کرده و در دسترس ریشه‌ها قرار گیرند.

مزایای استفاده از تشتک اطراف ساقه درخت

استفاده از تشتک اطراف ساقه درخت مزایای متعددی دارد که در ادامه به مهم‌ترین آن‌ها اشاره می‌شود:

1. افزایش راندمان آبیاری

یکی از مهم‌ترین مزایای تشتک اطراف ساقه درخت، کاهش تبخیر و افزایش نفوذپذیری آب به عمق خاک است. آب در تشتک متمرکز شده و به‌جای جاری شدن سطحی، به‌آرامی جذب خاک می‌شود.

2. جذب مؤثر کودهای شیمیایی و آلی

در هنگام کوددهی، محلول‌های تغذیه‌ای به‌طور مستقیم داخل تشتک ریخته می‌شوند. این کار باعث افزایش راندمان جذب عناصر غذایی و جلوگیری از شسته شدن کودها می‌شود.

3. جلوگیری از بروز بیماری‌های قارچی

وقتی که آبیاری مستقیم به پای درخت و تنه صورت گیرد، امکان پوسیدگی طوقه و بروز قارچ‌هایی مانند «فیتوفتورا» افزایش می‌یابد. ولی تشتک اطراف ساقه درخت با حفظ فاصله از تنه، مانع این آسیب‌ها می‌شود.

4. صرفه‌جویی در زمان و هزینه

آبیاری و کوددهی هدفمند از طریق تشتک باعث کاهش مصرف آب و کود شده و به‌طور مستقیم در کاهش هزینه‌های تولید اثرگذار است.

ابعاد مناسب تشتک اطراف ساقه درخت

ابعاد تشتک باید بر اساس سن درخت، نوع خاک، و میزان بارندگی منطقه تعیین شود. به‌طور کلی:

• درختان تازه کاشته شده: قطر تشتک ۳۰ تا ۵۰ سانتی‌متر و عمق ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر.

• درختان میان‌سال: قطر ۷۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر و عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتی‌متر.

• درختان بالغ: قطر تشتک حدود ۱۲۰ تا ۲۰۰ سانتی‌متر و عمق ۳۰ سانتی‌متر.

باید دقت داشت که تشتک اطراف ساقه درخت نباید خیلی عمیق باشد، چون ممکن است موجب تجمع آب و خفگی ریشه شود.

سایر مطالب:

عامل مهم در افزایش گیرایی نهال چیست؟

5 عامل موثر بر تعیین فواصل بین درختان در باغ

فاصله مناسب از تنه درخت

در ساخت تشتک اطراف ساقه درخت، باید توجه داشت که این تشتک نباید کاملاً چسبیده به تنه باشد. فاصله‌ای در حدود ۲۰ تا ۴۰ سانتی‌متر بسته به اندازه تنه، ضروری است. این فاصله از پوسیدگی طوقه و ایجاد بیماری‌های قارچی جلوگیری می‌کند.

انواع تشتک اطراف ساقه درخت

1. تشتک خاکی (ساده)

در این روش با بیل یا ابزار دستی، خاک اطراف درخت را گود کرده و تشتکی با دیواره‌های خاکی می‌سازند. این روش در اغلب باغ‌ها رایج است.

2. تشتک آجری یا سیمانی

در باغ‌های صنعتی یا درختان خاص، برای افزایش دوام و کاهش فرسایش، از تشتک‌های سیمانی یا آجری استفاده می‌شود. این تشتک‌ها نیاز به نگهداری کمتری دارند.

3. تشتک پلاستیکی پیش‌ساخته

برخی باغداران مدرن از قالب‌های پلاستیکی مخصوص استفاده می‌کنند که به راحتی نصب و جابجا می‌شوند و شکل یکنواخت‌تری دارند.

نکات مهم در نگهداری تشتک اطراف ساقه درخت

• پس از بارندگی یا آبیاری شدید، حتماً از تجمع بیش از حد آب در تشتک جلوگیری شود.

• هر سال در ابتدای فصل رشد، شکل و عمق تشتک اطراف ساقه درخت را بررسی و در صورت نیاز اصلاح کنید.

• تشتک‌ها را از علف‌های هرز، برگ خشک و بقایای کود پاک‌سازی کنید.

• در هنگام سمپاشی یا محلول‌پاشی، از ورود مستقیم مواد شیمیایی به داخل تشتک اجتناب شود، مگر برای تغذیه هدفمند.

تأثیر تشتک اطراف ساقه درخت بر رشد گیاه

وجود تشتک اطراف ساقه درخت به‌صورت اصولی، می‌تواند تأثیر مستقیمی در افزایش رشد شاخه‌ها، بهبود گلدهی، افزایش باردهی و کیفیت میوه‌ها داشته باشد. با رساندن آب و عناصر غذایی به‌موقع به ناحیه ریشه‌های فعال، درخت فرصت بیشتری برای جذب و توسعه خواهد داشت.

مزایای زیست‌محیطی تشتک اطراف ساقه درخت

• کاهش تبخیر آب در مناطق خشک و گرم

• کاهش مصرف منابع شیمیایی

• جلوگیری از فرسایش خاک در اطراف تنه

• کمک به کاهش مصرف بی‌رویه کود و آب در باغ‌ها