وبلاگ
7 دلیل ورس یونجه (خوابیدگی) و راه های کنترل و پیشگیری
ورس یونجه (خوابیدگی یونجه) یکی از مهمترین و شایع ترین چالش های کشاورزان فعال در حوزه زراعت یونجه خصوصا یونجه های پایه بلند است. این پدیده نهتنها برداشت را دشوار میکند، بلکه عملکرد و کیفیت علوفه را نیز کاهش میدهد. در صورتی که ورس بهطور گسترده اتفاق بیفتد، حتی میتواند باعث کاهش ماندگاری مزرعه و افزایش بیماریهای قارچی شود. بنابراین شناخت دلایل اصلی ورس کردن یونجه و مدیریت آن برای کشاورزان بسیار ضروری است.
دلایل اصلی ورس یونجه
1. تراکم بالای بوتهها
یکی از مهمترین دلایل ورس یونجه، کاشت با تراکم بالا است. وقتی بذر زیادی در هر مترمربع کاشته میشود، رقابت شدیدی برای نور و مواد غذایی ایجاد میگردد. در نتیجه ساقهها باریک و بلند میشوند تا بتوانند نور بیشتری جذب کنند. این ساقههای باریک استحکام کافی ندارند و بهراحتی تحت تأثیر باد و باران دچار خوابیدگی میشوند.
راهکار : تنظیم مقدار بذر در زمان کاشت و رعایت فاصله مناسب بین بوتهها باعث کاهش خوابیدگی یونجه ها میشود. استفاده از بذرهای اصلاحشده نیز به استحکام ساقهها کمک میکند.
2. مصرف بیش ازحد کودهای ازته
کودهای ازته باعث رشد سریع و طولی گیاه میشوند. اگر کود نیتروژنه به مقدار زیاد مصرف شود، گیاه فرصت کافی برای تقویت دیواره سلولی و استحکام ساقه ندارد. این مسئله بهویژه در مراحل اولیه رشد، احتمال ورس یونجه را افزایش میدهد.
راهکار : متعادلسازی مصرف کودهای ازته همراه با استفاده از کودهای فسفره و پتاسه.
3. آبیاری نامناسب و بیش از حد
آبیاری زیاد و سنگین باعث اشباع خاک و سست شدن ریشهها میشود. در این حالت، ریشهها توان نگهداری گیاه در خاک را از دست میدهند و ساقهها بهراحتی روی زمین میخوابند. همچنین رطوبت زیاد خاک شرایط رشد قارچها را فراهم میکند که خود عاملی برای تضعیف ساقههاست.
راهکار : مدیریت صحیح آبیاری و استفاده از روشهای آبیاری تحت فشار (قطرهای یا بارانی) برای کنترل رطوبت خاک و جلوگیری از ورس کردن یونجه.
4. کمبود عناصر غذایی (بهویژه پتاسیم و کلسیم)
کمبود مواد غذایی، بهویژه پتاسیم و کلسیم، یکی دیگر از دلایل مهم ورس کردن یونجه است. پتاسیم در استحکام دیواره سلولی نقش دارد و کلسیم باعث تقویت ساختار بافت گیاهی میشود. اگر این دو عنصر به مقدار کافی در خاک وجود نداشته باشند، ساقهها ضعیف شده و بهراحتی خم میشوند.
راهکار : استفاده از کودهای مناسب مثل «کود پتاسیم مایع»، «کلسیم بیوفیلد مینوکاب» یا «کودهای میکرو» که در سایت شاپ ثمر موجود است، برای تأمین نیازهای تغذیهای یونجه بسیار مؤثر خواهد بود.
5. شرایط اقلیمی (باد و باران شدید)
بارش باران سنگین همراه با بادهای شدید یکی از عوامل طبیعی ورس یونجه است. قطرات باران وزن زیادی به ساقهها وارد میکنند و اگر ساقهها استحکام کافی نداشته باشند، بهسرعت خم شده و روی زمین میخوابند.
راهکار : کاشت در زمان مناسب، انتخاب مکان با شرایط اقلیمی مساعد و استفاده از ارقام مقاوم به خوابیدگی یونجه .
6. ضعف سیستم ریشهای
یونجه گیاهی چندساله است و برای تولید محصول بالا نیاز به ریشههای قوی دارد. اگر خاک فشرده باشد یا در اثر بیماریها و کمبود مواد غذایی سیستم ریشهای ضعیف شود، گیاه توان نگهداری خود را از دست داده و دچار خوابیدگی یونجه میشود.
راهکار : استفاده از کودهای ریشهزا، مدیریت خاکورزی صحیح و کنترل بیماریهای ریشهای.
7. برداشت دیرهنگام یونجه
اگر یونجه در مراحل انتهایی رشد برداشت شود، ساقهها بیش از حد بلند و سنگین میشوند. این امر احتمال خمیدگی و خوابیدگی را افزایش میدهد. برداشت بهموقع یکی از کلیدهای مهم در کاهش ورس است.
راهکار : تنظیم تقویم برداشت و توجه به زمان مناسب برای جلوگیری از خوابیدگی یونجه.
8. استفاده از ارقام نامناسب
یکی دیگر از دلایل مهم ورس یونجه، انتخاب بذر و رقم نامناسب است. برخی ارقام یونجه ساقههای بلند و نازک دارند و در برابر باد و باران مقاومت کافی نشان نمیدهند. در نتیجه بهسرعت دچار خمیدگی و خوابیدگی میشوند. این مشکل بیشتر در مزارعی دیده میشود که کشاورزان از بذرهای غیرمعتبر یا ارقام محلی با مقاومت پایین استفاده میکنند.
راهکار : استفاده از بذرهای اصلاحشده و مقاوم به ورس بهترین راه جلوگیری از این مشکل است. یکی از پیشنهادهای عالی، استفاده از یونجه ایتالیایی جیا است که در سایت شاپ ثمر عرضه میشود. این رقم به دلیل ساقههای محکم، رشد یکنواخت و مقاومت بالا در برابر شرایط اقلیمی، عملکرد بسیار خوبی دارد و احتمال ورس کردن آن بسیار پایین است.
سوالات متداول درباره ورس کردن یونجه
1. آیا ورس یونجه بر کیفیت علوفه تأثیر دارد؟
بله، ورس باعث کاهش کیفیت علوفه، افزایش رطوبت و بروز بیماریهای قارچی میشود.
2. بهترین کود برای جلوگیری از ورس یونجه چیست؟
کودهای پتاسه و کلسیمی بهترین گزینه برای افزایش استحکام ساقه هستند. محصولات پیشنهادی در شاپ ثمر شامل «کود فسفیت پتاسیم»، «کود کلسیم بیوفیلد مینوکاب» و «کود فسفر مایع معجزه گر» میباشند.
3. آیا همه ارقام یونجه به یک اندازه دچار ورس میشوند؟
خیر، برخی ارقام اصلاحشده مقاومت بیشتری به ورس دارند و انتخاب بذر مناسب میتواند احتمال خوابیدگی یونجه را کاهش دهد.
ورس کردن یونجه یکی از مشکلات اساسی در تولید این محصول علوفهای است که تحت تأثیر تراکم بالا، مصرف زیاد کودهای ازته، آبیاری سنگین، کمبود مواد غذایی، شرایط اقلیمی، ضعف ریشهها و برداشت دیرهنگام ایجاد میشود. با مدیریت تغذیه گیاه، آبیاری صحیح، انتخاب ارقام مقاوم و برداشت بهموقع میتوان این مشکل را به حداقل رساند. همچنین استفاده از محصولات تقویتی موجود در شاپ ثمر کمک بزرگی به پیشگیری از ورس خواهد کرد.