وبلاگ
طرز استفاده از کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری
در سالهای اخیر، استفاده از کودهای آلی بهویژه کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری ایران رشد چشمگیری داشته است. نحوه صحیح و طرز استفاده از کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری یکی از اصلیترین دغدغههای کشاورزان حرفهای است، زیرا دانستن مقدار، زمان و روش مصرف آن تأثیر مستقیم بر بازدهی محصول دارد. این مقاله با رویکرد علمی و تجربی، دستورالعمل کامل نحوه مصرف، نسبت اختلاط و کاربردهای کود مرغی مایع را بررسی میکند.
ترکیب و خواص فیزیکی کود مایع مرغی
کود مایع مرغی از تخمیر فضولات طیور تازه تولید میشود و ترکیب آن شامل نیتروژن بالا، فسفر، پتاسیم و عناصر کممصرف نظیر روی و منگنز است. مزیت مهم این کود نسبت به کودهای جامد، قابلیت جذب سریع عناصر غذایی توسط ریشه است. هنگام بررسی طرز استفاده از کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری باید به میزان رقیقسازی آن با آب توجه ویژه داشت؛ چراکه غلظت بالا میتواند به سوختگی برگ یا ریشه منجر شود.
نحوه مصرف کود مایع مرغی در مزرعه
در زراعتهای وسیع مانند گندم، ذرت، یونجه و صیفیجات، بهترین روش مصرف کود مایع مرغی، استفاده در سامانهٔ آبیاری قطرهای یا بارانی است. نسبت ترکیب استاندارد جهت محلولپاشی معمولاً ۵ تا ۱۰ لیتر در هزار لیتر آب است که بسته به نوع محصول و بافت خاک اصلاح میشود. در این بخش نیز عبارت طرز استفاده از کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری اهمیت ویژهای دارد، زیرا نوع خاک (رسی یا شنی) و دمای اقلیم کرمانشاه یا خوزستان میتواند تعیینکننده میزان مصرف باشد.
کاربرد در باغداری و تغذیه درختان
درختان میوه گرمسیری مانند مرکبات، موز و خرما و همچنین درختان سردسیری چون سیب و گیلاس نیاز بالایی به عناصر آلی دارند. طرز استفاده از کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری در این بخش بر پایه تغذیه تابستانه و پاییزه بررسی میشود. برای درختان بارده، مصرف کود مایع مرغی پس از برداشت میوه موجب افزایش ذخیره غذایی در شاخ و برگ برای فصل آینده میشود.
مقدار و زمان مصرف در آبیاری قطرهای
یکی از مهمترین سوالات و چالشهای این موضوع ، مقدار مصرف کود مایع مرغی در آبیاری قطرهای است. در آبیاری قطرهای، بهتر است کود مایع در مرحله ابتدایی رشد یا هنگام آغاز گلدهی تزریق شود تا بیشترین اثر تغذیهای در زمان حساس گیاه رخ دهد. کود بهصورت تدریجی وارد مسیر آبیاری شده و ریشه گیاه بهآرامی عناصر آن را جذب میکند. پژوهشهای انجامشده در اقلیم خوزستان نشان دادهاند که این روش باعث افزایش ۲۰ درصدی رشد میوه و وزن خشک گیاهان سبزی میشود.
مزایا نسبت به کودهای شیمیایی
مزیت کود مایع مرغی نسبت به کودهای شیمیایی در پایداری خاک و حفظ اکوسیستم زراعی است. این کود ضمن افزایش ماده آلی خاک، موجب زیست فعال باکتریهای مفید و تقویت تهویه ریشهها میشود. در مقایسه با کود نیتروژن صنعتی، کود مرغی مایع بین ۳۰ تا ۴۵ درصد نیتروژن طبیعی و پایدارتر دارد و در بلندمدت از فرسایش خاک جلوگیری میکند.
روش اختلاط با آب و آبیاری عمومی
روش اختلاط کود مایع مرغی با آب و آبیاری نکتهای فنی است که باید حتماً کنترل شود. نسبت محلولسازی برای گلخانهها و نهالستانها معمولاً نصف مقدار مزرعه است: یعنی حدود ۵ لیتر در ۱۰۰۰ لیتر آب. محلول باید پیش از ورود به سیستم، صاف و بدون ذرات معلق باشد تا فیلتر قطرهچکان آسیب نبیند.
کود مایع مرغی در خاکهای شور و نیمهقلیایی
در مناطق گرم و خشک ایران مانند اهواز، بم، و کرمانشاه، شوری خاک یکی از چالشهای اصلی کشاورزان است. اثر تغذیهای کود مرغی مایع (همچون کود مایع مرغی ایکاد) در خاکهای شور موجب کاهش EC مؤثر خاک تا حدود ۱۰ درصد میشود و با افزایش فعالیت میکروارگانیسمها، غلظت املاح سدیم کاهش مییابد. از این جهت، در پروژههای اصلاح خاک و بهبود حاصلخیزی، انتخاب خوبی برای باغداران و گلخانهداران محسوب میشود.
کاربرد در محصولات تابستانه و زمستانه
در محصولات تابستانه مانند هندوانه، خیار، و گوجهفرنگی، تزریق کود مایع مرغی در زمان رشد برگ و ساقه ضروری است. کود مایع مرغی در تغذیه محصولات تابستانه و زمستانه نقش حیاتی در تنظیم رشد و کاهش نیاز به کود شیمیایی دارد. در فصل زمستان، برای کشتهای زمستانهی گلکلم، کاهو و سبزیجات برگی، ترکیب کود مایع مرغی با فسفات طبیعی، جذب عناصر حیاتی مثل روی و منگنز را افزایش میدهد.
توصیههای تخصصی شاپ ثمر
بر اساس مطالعات میدانی در استان کرمانشاه، تزریق کود آلی مایع مرغی برای مزرعه و باغ هر ده روز یکبار در طول فصل رشد منجر به افزایش میانگین عملکرد تا ۱۵ تا ۲۰ درصد نسبت به تیمار شاهد گردیده است. توجه به زمان مناسب استفاده از کود مایع مرغی و تفاوت دمای اقلیمی بین شمال و جنوب کشور، از ملزومات تنظیم برنامه تغذیه بهینه است.
جمعبندی
مهمترین نکته در طرز استفاده از کود مایع مرغی در کشاورزی و باغداری، تنظیم دقیق مقدار و نسبت رقیقسازی آن با آب است. رعایت غلظت مناسب، زمان مصرف درست و تناسب با نوع گیاه بهطور مستقیم بر افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصول اثر دارد. استفاده منظم از کود مایع مرغی برای نهالها و گیاهان باغی نه تنها موجب تقویت ریشه و شاخ و برگ، بلکه باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر آفات و تنشهای محیطی نیز میشود.