وبلاگ
فواید کود مایع مرغی برای درختان پسته در مناطق خشک
کود مایع مرغی برای درختان پسته یکی از مهمترین ابزارهای تغذیه ارگانیک در باغداری مدرن ایران است. در مناطق خشک و نیمهخشک که خاکها فقیر از مواد آلی و عناصر غذایی هستند، استفاده از این کود باعث افزایش حاصلخیزی خاک و تقویت رشد درخت پسته میشود. در مقایسه با کودهای شیمیایی، این ماده علاوه بر تأمین عناصر ضروری مانند نیتروژن، فسفر و پتاسیم، ساختار خاک را بهبود میدهد و توان نگهداری رطوبت را چندبرابر میکند. در واقع، کود مایع مرغی برای درخت پسته نه تنها یک تغذیهکننده است، بلکه نقش اصلاحکننده خاک را نیز دارد.
ترکیبات اصلی و نقشها در خاکهای خشک
درخت پسته در خاکهای خشک با کمبود نیتروژن، فسفر و پتاسیم مواجه است. عناصر تشکیلدهنده کود مایع مرغی برای درختان پسته شامل درصدهای استاندارد زیر هستند:
جدول (1) ترکیبات و نقشهای کود مایع مرغی برای درخت پسته در خاکهای خشک
وجود این ترکیبات در کود مایع مرغی برای درختان پسته باعث میشود درخت بتواند در شرایط شوری و کمآبی دوام بیاورد. ماده آلی موجود در کود مانند اسیدهای هومیک و فولویک، جذب عناصر غذایی را چند برابر میکند.
سازوکار تأثیر کود مایع مرغی در اقلیم خشک
مناطق خشک ایران از جمله رفسنجان، مهریز، انار، نوق و خراسان جنوبی با مشکل شوری خاک و تبخیر زیاد روبهرو هستند. استفاده از کود مایع مرغی برای درختان پسته در چنین خاکهایی سبب کاهش هدایت الکتریکی (EC) در اطراف ریشه میشود. زیرا ترکیبات آلی آن یون سدیم را خنثی و جذب پتاسیم را بالا میبرد. نتیجه آن بهصورت مستقیم در افزایش حجم مغز، رشد شاخه و کاهش ریزش میوه دیده میشود.
در پژوهشهای میدانی کرمان، سه نوبت تغذیه با کود مایع مرغی در هر فصل (آغاز رشد، تشکیل مغز، و بعد برداشت) سبب:
- افزایش عملکرد خشک پسته تا ۲۵ ٪
- افزایش درصد خندانی مغز تا ۱۵ ٪
- کاهش نیاز به کود شیمیایی تا ۳۰ ٪
درختانی که تحت تغذیه مداوم با کود مایع مرغی برای درختان پسته قرار گرفتهاند، برگهای ضخیمتر و رنگ سبز پایدارتر نشان دادهاند.
مراحل مصرف در دورههای رشدی پسته
۱. آغاز رویش بهاره (فروردین تا اردیبهشت)
نیتروژن و فسفر موجود در کود برای تحریک رشد جوانه و برگ مؤثر هستند.
۲. دوره تشکیل مغز (خرداد تا تیر)
پتاسیم محلول در کود باعث افزایش حجم، خندگی و کیفیت مغز پسته میشود.
۳. پس از برداشت (مهر تا آبان)
فسفر و مواد آلی موجب تقویت سیستم ریشهای و ذخیره انرژی برای سال بعد میشوند.
در هر مرحله، کود مایع مرغی برای درخت پسته بهصورت آبیاری (۲۵–۳۰ لیتر در هکتار) یا محلولپاشی برگ (۱.۵ لیتر در ۱۰۰ لیتر آب) استفاده میشود.
مقایسه با کودهای شیمیایی
کود مایع مرغی برای درخت پسته برتریهای چشمگیری نسبت به کودهای اوره یا سولفات آمونیوم دارد:در نتیجه، استفاده از کود مایع مرغی برای درخت پسته در خاکهای خشک و شور بهترین انتخاب برای حفظ سلامت درختان پسته در بلندمدت است.
اثرات اصلاحی بر خاک خشک
کود مایع مرغی با افزایش مواد آلی محلول باعث جذب بیشتر آب در اطراف ریشه میشود. این ویژگی ویژه در خاکهای آهکی کرمان و مهریز اهمیت بالایی دارد. درصد ماده آلی خاک پس از دو سال مصرف منظم کود مایع مرغی از ۰.۳ به ۱.۱ افزایش داشته است. این میزان رشد ماده آلی منجر به:
- افزایش ظرفیت نگهداری آب تا ۱.۵ برابر
- افزایش فعالیت میکروارگانیسمهای خاک
- کاهش نیاز به آبیاریهای مکرر
در واقع، کود مایع مرغی برای درخت پسته هم تغذیهکننده است و هم خاکساز.
عملکرد آزمایشی در باغات پسته خشک
در باغات نوق رفسنجان، مصرف ترکیبی کود مایع مرغی با هیومیک اسید باعث شد وزن هزار دانه پسته از ۵۵۰ گرم به ۶۴۰ گرم افزایش پیدا کند. این رقم در آزمونهای مشابه در مهریز، بهبود ۱۳ ٪ در حجم مغز و ۱۰ ٪ در درصد خندگی نشان داد. باغداران گزارش کردند که خاک پس از مصرف کود مایع مرغی نرمتر، قطرهچکانها کمتر مسدود، و برگها براقتر شدند.
تحلیل اقتصادی و زیستمحیطی
در محاسبه اقتصادی برای سه هکتار باغ پسته در کرمان:
به این ترتیب، کود مایع مرغی برای درختان پسته باعث صرفهجویی اقتصادی حدود ۲۵–۳۰ ٪ و افزایش سود خالص باغداران در مناطق خشک میشود.
ترکیب توصیهشده برای بهرهوری بیشتر
برای اقلیمهای خشک ایران، توصیه میشود کود مایع مرغی برای درختان پسته با موارد زیر ترکیب شود:
- هیومیک اسید ۱۲ ٪ برای نگهداری آب
- پتاس بالا برای بهبود خندانی
- آمینواسید برای تحریک رشد برگ
- فولویک اسید برای جذب عناصر کممصرف
این ترکیب موجب افزایش عملکرد کلی تا ۳۰ ٪ در مقایسه با مصرف تکی کود مایع مرغی میشود.
هشدارها و نکات فنی
- در دمای بالای ۳۵ درجه از محلولپاشی خودداری شود.
- در خاکهای بسیار شور (EC > 8) از ترکیب با هیومیک و فولویک استفاده شود.
- برای درختان جوانتر از سه سال، نصف دُز مصرف اعمال گردد.
جمعبندی نهایی
کود مایع مرغی برای درختان پسته ، کلید بهبود عملکرد و کیفیت در مناطق خشک ایران است. این کود (از جمله کود مایع مرغی ایکاد) با ترکیبات ارگانیک غنی از نیتروژن، فسفر، پتاس و مواد آلی نهتنها باعث سبزینه و رشد شاخهها میشود، بلکه با بهبود ساختار خاک و افزایش نگهداری آب، عمر اقتصادی باغ را طولانیتر میکند. در نتیجه، درخت پسته مقاومتر، پربارتر و با مغز خندانتر خواهد بود.
با ادامه مصرف سالانه، باغداران شاهد کاهش هزینه، افزایش کیفیت محصول و احیای خاکهای فرسوده خواهند بود — این همان مزیتیست که باعث شده کود مایع مرغی برای درختان پسته در استراتژیهای تغذیه مناطق خشک ایران به جایگاه ویژهای برسد.