از دید ساختار گیاهی، بوته‌های یونجه ساردی 10 دارای ساقه‌های ضخیم اما نرم، برگ‌های سه‌قسمتی پهن و رشد عمودی قابل‌توجه‌اند. در شرایط آبیاری نرمال، ارتفاع گیاه به 85 تا 110 سانتی‌متر می‌رسد. نسبت برگ به ساقه بالا بوده و همین عامل کیفیت تغذیه‌ای فوق‌العاده‌ای را برای گاو شیری و دام پرواری فراهم می‌کند.

در شرایط مطلوب اقلیمی، عملکرد سالانه علوفه خشک بین 5.5 تا 6 تن در هکتار گزارش شده است. محتوای پروتئین خام در مرحله گلدهی زودرس حدود 21٪ و قابلیت هضم ماده خشک حدود 65٪ است. برداشت زودهنگام (قبل از گلدهی کامل) باعث افزایش کیفیت علوفه اما کاهش وزن خشک می‌شود.

از لحاظ مریولوژیک (رشد بن‌ساقه و تاج ریشه)، ساردی 10 تحمل بالایی در برابر ترافیک مزرعه، برداشت مکانیزه و ساییده شدن سطح خاک دارد؛ به همین دلیل، حتی در سیستم‌های چرخشی (Pivot) و تحت چرای کنترل‌شده دوام فیزیکی مناسبی نشان می‌دهد.

تحمل گرما و شوری در یونجه ساردی 10

یکی از ویژگی‌های کلیدی بذر یونجه ساردی 10، پایداری آن در برابر دمای بالاست. در بررسی‌های انجام‌شده، دمای مطلوب رشد این رقم 22 تا 32 درجه سانتی‌گراد است، اما تا محدوده 40 تا 48 درجه نیز به رشد خود ادامه می‌دهد. با این حال، در صورت وجود آبیاری منظم و مناسب، حتی تابستان‌های داغ جنوب ایران نیز مانعی برای سبزینگی آن نیست.

در استان‌هایی که دمای هوا در تابستان به بالای 45 درجه سانتی‌گراد نیز می‌رسد، باید فاصله آبیاری متناسب با نوع سیستم کنترل شود. نتایج آزمایشی در ایستگاه دزفول نشان می‌دهد:

• در سیستم غرق‌آبی سنتی، هر ۲ تا ۳ روز یک بار آبیاری ضروری است.
• در سامانه قطره‌ای زیرسطحی، حفظ رطوبت مداوم روزانه عملکرد را تا ۲۰٪ افزایش می‌دهد.
• در سنترپیوت، آبیاری شبانه هر ۲ روز بهترین بازده را دارد.

از نظر تحمل شوری، محدوده مجاز EC آب باید حداکثر 4 دسی‌زیمنس بر متر باشد. در شوری‌های بالاتر از 4 dS/m، افت تولید و زردی برگ رخ می‌دهد. همچنین برای جلوگیری از تجمع نمک در خاک، ضروری است هر ۱۰ تا ۱۵ روز یک بار عملیات «آبشویی نمک (Leaching)» انجام شود.

نیاز آبی و مدیریت تغذیه در شرایط داغ مناطق جنوبی

در مناطق گرمسیر، تبخیر بالا و سرعت تنفس گیاه موجب افزایش مصرف آب می‌شود. هر هکتار مزرعه زیر کشت بذر یونجه ساردی  10 در تابستان‌های داغ، بسته به نوع خاک، سالانه حدود 12000 تا 16000 مترمکعب آب نیاز دارد. برای دستیابی به پایدارترین عملکرد باید: 1- عمق رطوبت خاک تا 40 سانتی‌متر حفظ شود. 2- سیستم آبیاری ترجیحاً شبانه اجرا شود تا تبخیر کمتر شود. 3- در دوره‌های گرما، محلول‌پاشی با کود پتاس بالا (مانند K₂SO₄ یا KNO₃) جهت کاهش تنش حرارتی مفید است. 4- وجود زهکشی مؤثر حیاتی است؛ چون رطوبت ایستا باعث خفگی ریشه و پوسیدگی تاج می‌شود. از نظر تغذیه‌ای، یونجه ساردی 10 نیاز بالایی به فسفر و پتاسیم دارد. مصرف پایه فسفات آمونیوم(حدود 100 کیلوگرم در هکتار) قبل از کشت و کوددهی سرک پتاس بالا بعد از هر برداشت، عملکرد را تثبیت می‌کند.

مدیریت برداشت، چین و بازسازی مزرعه بذر یونجه گرمسیری ساردی 10

با توجه به رشد مداوم این رقم، زمان‌بندی برداشت نقش بسیار مهمی دارد. در فصول معتدل هر 20 تا 26 روز و در زمستان‌های معتدل هر 25 تا 32 روز باید چین انجام شود. اگر برداشت بیش از حد زود انجام شود، ذخایر انرژی در ریشه کاهش می‌یابد و استقامت گیاه افت می‌کند. ارتفاع چین مناسب، ۷ سانتی‌متر از سطح خاک است تا تاج ریشه صدمه نبیند.

هزینه حذف و بازسازی مزرعه بعد از ۴ تا ۵ سال بهره‌برداری معمولاً کاهش عملکرد را جبران می‌کند. استفاده از بذر  گواهی‌دار و ضدبیماری ساردی 10 تفاوت چشمگیری در یکنواختی بوته‌ها ایجاد می‌کند؛ در حالی که مصرف بذر نامرغوب باعث لکه‌های بدون رشد و کاهش تراکم می‌شود.

ارزش غذایی و مزیت اقتصادی برای دامداری‌ها

گیاهچه بذر یونجه ساردی 10 به دلیل برگ‌های لطیف و غنی از پروتئین، منبع ایده‌آلی برای خوراک گاو شیری، گوسفند و بز محسوب می‌شود. به سبب رشد سریع و مداوم در زمستان، دامداری‌های صنعتی می‌توانند وابستگی خود به یونجه خشک وارداتی را کاهش دهند.

تحلیل‌های اقتصادی نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری روی هر هکتار مزرعه این بذر یونجه گرمسیری با مدیریت صحیح آبیاری، توان تولید 5 الی 6  تن علوفه خشک در هکتار برای هر چین ، با تعداد مفید 9 تا 10 چین در سال و با حدود 55 تا  65  تن علوفه خشک در سال، درآمدی بیش از هزینه‌های جاری ایجاد می‌کند، به‌ویژه زمانی که با سیستمهای نوین آبیاری حمایت شود.

 کلام آخر :

در انتها باید گفت کاشت بذر یونجه ساردی 10 یک گام روبه‌جلو در کشاورزی گرمسیری ایران است. این رقم به‌خوبی با الگوهای نوین بهره‌برداری پیوت، قطره‌ای و حتی غرق‌آبی سازگار است و نباید از نظر دور داشت که رمز یک تولید خوب کنترل علف های هرز ، کود دهی مناسب و آبیاری به‌موقع است. ترکیب دانش فنی با بذر گواهی‌دار به شما کمک می‌کند تا علوفه‌ای باکیفیت جهانی تولید کنید و در مسیر پایداری اقتصادی گام بردارید.