سموم قارچ کش که ضد قارچ نیز نامیده می شوند آفت کشی هستند که باعث از بین رفتن یا جلوگیری از رشد قارچ ها و اسپورهای آنها می شوند. از سموم قارچ کش می توان برای کنترل قارچ هایی که به گیاهان آسیب می رسانند از جمله زنگ زدگی، کپک زدگی و آفت زدگی استفاده کرد.
چرا مبارزه با بیماری های قارچی مهم است؟
آلودگی های قارچی برخلاف خساراتی که توسط آفات به وجود می آیند در مراحل اولیه بسیار سخت تشخیص داده می‌شوند و ممکن است حتی توسط کشاورزان و باغداران نادیده گرفته شود.
علائم اولیه این بیماری ها شامل ایجاد لکه های بسیار کوچک رنگ پریده و یا آب سوخته ای است که بر روی اندام های مختلف مشاهده می شود.
ترشح صمغ از تنه درختان و همچنین پژمردگی های عمومی و ضعف کلی نیز می تواند از دلایل آلودگی های قارچی باشد.
چنانچه یک بیماری قارچی در مراحل اولیه خود درمان نشود می‌تواند خساراتی به مراتب بیشتر از حمله آفات بر روی درختان به جای بگذارد. قارچ ها دارای سرعت رشد بسیار بالایی هستند و نسبت به سموم به سرعت مقاوم می شوند در نتیجه بایستی توجه داشت که استفاده از سموم قارچ کش بایستی هوشمندانه و با نظر کارشناسان گیاهپزشک باشد.
معرفی انواع سموم قارچ کش
۱-تیوفانات متیل
این قارچ کش یک ترکیب سیستمیک است که به راحتی در آوند های گیاه حرکت کرده و کل گیاه را تحت تاثیر خود قرار میدهد. این قارچ کش با ایجاد اختلال در سنتز برخی از عوامل دخیل در تقسیم سلولی باعث می‌شود تا رشد قارچ متوقف شده و نتواند تکثیر پیدا کند. تیوفانات متیل خاصیت حفاظتی نیز دارد و در مورد گیاهانی که فاقد آلودگی هستند نیز باعث پیشگیری از بروز آلودگی های احتمالی می شود و بنابراین می تواند برای ضدعفونی قلمه ها و یا سایر مواد تکثیری گیاهی نیز استفاده شود.
تیوفانات متیل هم از طریق برگ ها و هم از طریق ریشه ها قابلیت جذب بالا داشته و در تمام گیاه پخش می شود. از این قارچ کش می توان برای کنترل انواع پوسیدگی های ریشه ، آوند و خشکیدگی های سرشاخه و حتی آلودگی های ناشی از قارچ ناتراسیا استفاده نمود.
۲- کاربندازیم
این قارچ کش نیز یکی از قارچ کش های سیستمیک برای مبارزه با انواع آلودگی های آوندی و ریشه ای است. همچنین بر روی طیف وسیعی از لکه برگی ها موثر بوده و در مورد بیمارگرهای موجود بر روی میوه ها نیز موثر است. کاربندازیم هم از طریق ریشه و هم از طریق برگ جذب می شود و در داخل گیاه به سرعت پخش می گردد. به دلیل خاصیت سیستمیک بالای این قارچ کش می توان از آن برای ضدعفونی قلمه و بذر نیز استفاده کرد. این قارچ کش به میزان ۳ تا ۴ کیلوگرم در هکتار به صورت آبیاری و یک تا دو در هزار به صورت محلول پاشی در باغات میوه استفاده می گردد.
۳-کاپتان
این قارچ کش یکی از ترکیبات بسیار معروف در کنترل بسیاری از بیماری های درختان میوه است. انواع لکه برگی ها، سفیدک های سطحی و یا لکه های ایجاد شده بر روی میوه ها از جمله لکه غربالی با استفاده از این قارچ کش به خوبی مدیریت می شود. کاپتان یک قارچ کش تماسی است که می تواند بر روی سنتز برخی از آنزیم ها در داخل قارچ ها موثر واقع شود و رشد آنها را محدود کند. از سم کاپتان می توان به نسبت سه در هزار به شکل محلول پاشی استفاده کرد. این قارچ کش از آنجایی که کاملا تماسی و غیر سیستمیک است و اگر وارد برگ های گیاه شود باعث ایجاد گیاهسوزی فراوان در آنها می شود بایستی به صورت جداگانه و بدون استفاده از ترکیبات روغنی استفاده گردد.
۴- پنکونازول
این قارچ کش با نام عمومی توپاس برای کنترل سفیدک های سطحی به وجود آمده بر روی برگ های میوه جات مختلف مورد استفاده قرار می گیرد. به خصوص در گیاهانی مانند انگور که دچار سفیدک سطحی می‌شوند بسیار پرکاربرد است. پنکونازول به صورت سیستمیک عمل کرده و بعد از جذب توسط برگ ها در کل گیاه پخش می شود. میزان مصرف این سم نیز بسیار کم بوده و تقریباً ۲ سی سی از آن برای ۱۰ لیتر آب کافی است .
۵-کرزوکسیم متیل
نام دیگر این قارچ کش استروبی است که همانند پنکونازول برای کنترل سفیدک های سطحی مختلف بر روی گیاهان گوناگون مورد استفاده قرار می گیرد . این قارچکش همچنین برای کنترل انواع لکه برگی ها نیز کاربرد دارد و به خصوص در مورد قارچ هایی که به سایر سموم مقابل شده‌اند می تواند به خوبی پاسخگوی مناسب داشته باشد. این ترکیب هم خاصیت پیشگیری و هم خاصیت درمان کنندگی دارد اما معمولاً هنگامی که به صورت پیشگیری استفاده می شود اثرات بسیار بهتری بر روی درختان به جای می گذارد میزان مصرف این سم به میزان نیم در هزار تعیین شده است.
۶-ترکیبات مسی
اکسی کلرور مس و ترکیب بردو، دو دسته هستند که در بین ترکیبات مسی بیشترین کاربرد را در باغات دارند. گرچه این ترکیبات در اصل دارای خاصیت باکتری کشی هستند اما می توانند روی طیف وسیعی از قارچ ها نیز موثر واقع شوند و آنها را کنترل کند .
اکسی کلرور مس و ترکیب بردو علاوه بر اینکه در سمپاشی زمستانه باغات به عنوان عامل باکتری کش و قارچ کش استفاده می‌شود می‌توانند در طول فصل نیز باعث از بین رفتن و یا حفاظت از بروز بیماری های قارچی با طیف گسترده شوند. ترکیبات مسی برای کنترل انواع لکه برگی ها کاربرد دارد اما از آنجایی که یک ترکیب سطحی و غیر سیستمیک به شمار می آیند نمی توانند بر روی بیماری های آوندی و یا پوسیدگی های داخلی ریشه موثر باشند.
۷- فوزتیل آلومینیوم
فوزتیل آلومینیوم یک ترکیب به شدت سیستمیک است و می تواند در تمام اندام های گیاهی به سرعت پخش شود. جذب این ماده هم از طریق ریشه و هم از طریق برگها است. این قارچکش یک مورد بسیار مناسب برای کنترل انواع پوسیدگی ها و پژمردگی های آوندی و ریشه های درختان میوه به شمار می آید. میزان مصرف این قارچ کش دو در هزار تعیین شده است.
