مهم ترین اقدامات پيشگيري و ترميم درختان آلوده به بیماری گموز پسته
مهمترين اقداماتي كه براي پيشگيري و ترميم درختان آلوده به بیماری گموز پسته ( انگومک یا شیره سیاه پسته ) انجام مي‌گردد می تواند شامل: حذف و سوزاندن درختان خشك شده، شستن و ضدعفوني كردن ادوات كشاورزي جهت جلوگيري از ورود خاك آلوده به باغ، امتناع از كاشت عمقي نهال، آبياري جداگانه قسمتهاي آلوده باغ، استفاده از ارقام مقاوم در برابر اين بيماري، شكستن لايه هاي سفت زيرين قبل از احداث باغ توسط بيل مكانيكي باشد.
راهکارهای کاربردی برای پيشگيري و ترميم درختان آلوده به بیماری گموز پسته
بیماری گموز پسته یکی از جدی‌ترین تهدیدها برای باغات پسته است که در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند باعث کاهش عملکرد درخت و حتی خشک شدن کامل آن شود. پیشگیری از بیماری از طریق مدیریت صحیح آبیاری، زهکشی مناسب و تغذیه اصولی، مهم‌ترین راهکار برای حفظ سلامت درختان است. در صورت مشاهده علائم بیماری، باید بلافاصله درختان آلوده به بیماری گموز پسته تحت درمان قرار گیرند. با استفاده از قارچ‌کش‌های مناسب، حذف بخش‌های آلوده و بهبود شرایط خاک، می‌توان میزان خسارت را کاهش داده و سلامت درختان را حفظ کرد.
1. علائم درختان آلوده به بیماری گموز پسته
تشخیص زودهنگام بیماری گموز پسته می‌تواند تأثیر زیادی در موفقیت روند درمانی داشته باشد. مهم‌ترین علائم این بیماری عبارتند از:
✅ ترشحات صمغی روی طوقه درخت: یکی از واضح‌ترین نشانه‌های این بیماری، ترشح صمغ در قسمت طوقه است که معمولاً به رنگ قهوه‌ای یا کهربایی دیده می‌شود.
✅ زرد شدن و خشک شدن برگ‌ها: درختان آلوده به بیماری گموز پسته معمولاً دچار زردی و ریزش غیرطبیعی برگ‌ها می‌شوند که نشان‌دهنده ضعف سیستم ریشه است.
✅ پوسیدگی طوقه و تغییر رنگ چوب زیر پوست: با پیشرفت بیماری، پوست اطراف طوقه تغییر رنگ داده و پس از برداشتن آن، لکه‌های قهوه‌ای تا سیاه روی چوب مشاهده می‌شود.
✅ کاهش رشد و ضعف عمومی درخت: درختان بیمار به‌تدریج رشد کمتری دارند و میزان تولید میوه در آن‌ها کاهش می‌یابد.
✅ مرگ تدریجی درخت: اگر بیماری پیشرفت کند و کنترل نشود، سرانجام باعث خشک شدن و مرگ کامل درخت خواهد شد.
2. راهکارهای پیشگیری از بیماری گموز پسته
مدیریت پیشگیرانه نقش مهمی در کاهش احتمال آلودگی درختان دارد. اقدامات زیر می‌توانند به کاهش شیوع بیماری کمک کنند:
✅ انتخاب نهال مقاوم و سالم
- استفاده از پایه‌های مقاوم مانند UCB1 یا بنه در برابر بیماری گموز، احتمال آلودگی را کاهش می‌دهد.
- نهال‌ها باید کاملاً سالم و بدون زخم یا پوسیدگی در ریشه باشند.
✅ مدیریت صحیح آبیاری
- آبیاری غرقابی یکی از اصلی‌ترین عوامل گسترش بیماری است، بنابراین توصیه می‌شود از روش‌های آبیاری قطره‌ای استفاده شود.
- آبیاری درختان باید به گونه‌ای تنظیم شود که خاک به‌طور مداوم مرطوب نباشد و زهکشی مناسبی داشته باشد.
✅ زهکشی مناسب خاک
- برای جلوگیری از ماندگاری آب در اطراف طوقه، می‌توان از مواد بهبوددهنده خاک مانند شن، پرلیت و کمپوست سبک استفاده کرد.
- ایجاد شیب ملایم در باغ و پرهیز از خاک‌برداری‌های سنگین در اطراف طوقه، مانع از شیوع بیماری درختان آلوده به بیماری گموز پسته می‌شود.
✅ ضدعفونی خاک و ادوات کشاورزی
- قبل از کاشت نهال، خاک باید با قارچ‌کش‌های متالاکسیل یا فوزتیل آلومینیوم ضدعفونی شود.
- ابزارهای کشاورزی که در تماس با درختان آلوده به بیماری گموز پسته بوده‌اند، باید با محلول هیپوکلریت سدیم (وایتکس رقیق شده) ضدعفونی شوند.
✅ تغذیه مناسب و تقویت درخت
- استفاده از کودهای حاوی پتاسیم، کلسیم و روی باعث تقویت سیستم ایمنی گیاه در برابر قارچ‌های بیماری‌زا می‌شود.
- به کارگیری قارچ‌کش‌های زیستی مانند تریکودرما می‌تواند به کاهش خطر آلودگی کمک کند.
3. روش‌های درمان درختان آلوده به بیماری گموز پسته
در صورت مشاهده علائم بیماری، باید به سرعت اقدامات درمانی را اجرا کرد تا از گسترش بیشتر جلوگیری شود.
✅ حذف بخش‌های آلوده
- درختان آلوده به بیماری گموز پسته باید زخم‌زدایی شوند؛ یعنی قسمت‌های آلوده طوقه با چاقوی باغبانی تراش داده شود تا به بافت سالم برسد.
- پس از زخم‌زدایی، محل زخم با خمیر بردو یا محلول سولفات مس ضدعفونی شود.
✅ استفاده از قارچ‌کش‌های مؤثر
- بهترین قارچ‌کش‌های پیشنهادی برای مبارزه با بیماری گموز پسته عبارتند از:
- متالاکسیل (ریدومیل)
- فوزتیل آلومینیوم
- کاپتان یا اکسی کلرور مس
- این قارچ‌کش‌ها می‌توانند به‌صورت سم‌پاشی روی طوقه و محلول‌پاشی روی خاک اطراف درخت اعمال شوند.
✅ کاهش رطوبت و بهبود شرایط زهکشی
- خاک اطراف درختان آلوده به بیماری گموز پسته باید اصلاح شود تا زهکشی بهبود یابد. استفاده از ماسه و گوگرد پودری می‌تواند مؤثر باشد.
- اگر خاک باغ بیش از حد رطوبت دارد، باید سیستم‌های زهکشی زیرسطحی اجرا شوند.
✅ استفاده از کودهای تقویتی برای بازیابی درختان آلوده
- استفاده از محرک‌های رشد مانند هیومیک اسید، جلبک‌های دریایی و کودهای زیستی به بهبود وضعیت درختان کمک می‌کند.
- محلول‌پاشی با روی (Zn)، منگنز (Mn) و بور (B) باعث افزایش مقاومت گیاه در برابر عوامل بیماری‌زا می‌شود.